Ngay cả những trẻ nhỏ nhất cũng có thể học cách đưa ra quyết định khi được cung cấp các lựa chọn đơn giản. Theo bà Grace Berman, một chuyên gia tâm lý tại Mỹ, cha mẹ nên bắt đầu bằng cách đưa ra cho trẻ hai lựa chọn phù hợp. Ví dụ, khi chọn giày, cha mẹ có thể hỏi: “Con muốn đi giày đỏ hay giày xanh?” hoặc khi đi ăn ngoài, hãy để trẻ lựa chọn giữa hai món trong thực đơn.
Lưu ý: Việc này không có nghĩa là cho trẻ kiểm soát hoàn toàn. Hãy giữ vững ranh giới, nhưng cung cấp những lựa chọn trong tầm kiểm soát để trẻ cảm thấy có sự linh hoạt mà vẫn trong giới hạn an toàn. Ví dụ, trẻ có thể chọn loại trái cây cho bữa ăn nhẹ, nhưng không nên quyết định ăn kẹo thay cơm cả ngày.
Càng có nhiều cơ hội thực hành, trẻ sẽ càng thành thạo kỹ năng ra quyết định. Cha mẹ có thể tạo điều kiện cho trẻ chịu trách nhiệm về những quyết định đơn giản hàng ngày, như chọn quần áo mặc, chọn sách để đọc hoặc chọn hoạt động cuối tuần.
Lời khuyên từ bà Berman: Phụ huynh nên lập danh sách những nhiệm vụ phù hợp để trẻ có thể tự ra quyết định, sau đó chuyển dần trách nhiệm từ mình sang con. Điều này không chỉ giúp trẻ có thêm kinh nghiệm mà còn khuyến khích tính tự lập và tinh thần trách nhiệm.
Khi trưởng thành, việc ra quyết định dường như trở thành một phản xạ tự nhiên, nhưng đối với trẻ, việc này vẫn là một quá trình cần học hỏi. Cha mẹ có thể giúp con hiểu rõ quy trình ra quyết định thông qua việc đặt câu hỏi và thảo luận.
Tiến sĩ Rachel Busman, chuyên gia tâm lý học lâm sàng, chia sẻ: “Khi cha mẹ tạo điều kiện để trẻ thảo luận, trẻ sẽ dần nhận thức được rằng suy nghĩ và ý kiến của mình là quan trọng. Đồng thời, điều này giúp trẻ phát triển kỹ năng tư duy và phản biện cần thiết cho việc ra quyết định.”
Trong một số tình huống, việc ra quyết định có thể là thách thức đối với trẻ. Ví dụ, khi trẻ lo lắng về việc chọn trang phục mỗi buổi sáng, cha mẹ có thể giúp đỡ bằng cách cung cấp hai lựa chọn phù hợp. Điều này không chỉ giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn khi đưa ra quyết định mà còn giúp con xây dựng sự tự tin.
Lời khuyên của Tiến sĩ Busman: Cha mẹ hãy kiên nhẫn và cho con thời gian để quyết định, đặc biệt trong những tình huống mà trẻ gặp khó khăn. Sau khi trẻ đưa ra quyết định, hãy khen ngợi và động viên, đặc biệt nếu con làm điều đó nhanh chóng.
Không phải mọi quyết định đều quan trọng như nhau, và trẻ cần hiểu điều này. Cha mẹ có thể giúp trẻ phân biệt giữa các quyết định đơn giản hàng ngày và những quyết định lớn hơn cần cân nhắc kỹ lưỡng.
Một khi trẻ đã quen với việc tự ra quyết định, cha mẹ có thể dần dần lùi bước về sau để con có thêm cơ hội trải nghiệm.
Lời khuyên từ Tiến sĩ Busman: Khi cha mẹ truyền niềm tin và sự ủng hộ, trẻ sẽ cảm thấy có giá trị và tự tin hơn khi ra quyết định. Hãy để con biết rằng quyết định của con quan trọng và cha mẹ tin tưởng vào khả năng của con. Những phẩm chất quan trọng như tư duy phân tích, tự tin, và sự quyết đoán sẽ dần dần hình thành trong trẻ.
Dạy con kỹ năng ra quyết định là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên nhẫn và tấm lòng của cha mẹ. Việc cho con cơ hội đưa ra quyết định từ sớm sẽ giúp trẻ phát triển tính tự lập, sự tự tin và tinh thần trách nhiệm. Bằng cách hỗ trợ và đồng hành cùng con qua mỗi lựa chọn, cha mẹ sẽ góp phần tạo nên những nhà lãnh đạo nhỏ trong tương lai.
